Onze mensen

Heidi mocht in haar jeugd eens een mooie negen in ontvangst nemen voor haar aardrijkskundetoets. Wel pas nádat ze het antwoordenblad al in handen had gekregen. Gevonden, en toch even stiekem gekeken. Verder was Heidi een rustige leerling: ‘Ik heb urenlang zitten kleuren in mijn schrift met scheikundige formules.’ Zodra ze was uitgetekend, bleek dan de formule om serieus aan de slag te gaan nét te zijn uitgewerkt. ‘De wereld leren lezen’, betekent voor haar ‘dat je aanvoelt op welke manier je een goede bijdrage kunt leveren aan de samenleving of de mensen om je heen’. En dat ligt niet ontoevallig in het verlengde van een spreuk die maar zo in haar scheikundeschrift had kunnen staan: ‘Educating the mind without educating the heart, is no education at all.’ We weten het niet zeker, Heidi werd namelijk tóch geen arts, maar dat hart zou best eens op de juiste plaats kunnen zitten. Want wanneer mogen leerlingen aankloppen tijdens de welverdiende koffiepauze? ‘Als ze ergens over piekeren!’ Arlanta’s dilemma: Altijd in ruitjespyjama naar het werk, of ieder werkoverleg dat je voert duurt minstens 4,5 uur? ‘Dan maar een werkoverleg van 4,5 uur. Ik klets graag, veel en makkelijk.'

Welke tekst ze op de schoolmuren zou schilderen? ‘Men moat net alles sizze wat men wit, mar men moat wol alles witte wat men seit’. Geen rare woorden uit de mond van iemand die als kind het liefst iedere week voor de klas stond om een spreekbeurt te geven. De jonge Sietske was een fanatieke leerling. ‘Streng, maar houdt van een geintje!’, zo omschrijven leerlingen haar nu. Die strengheid kent grenzen: tijdens de theepauze mogen kinderen best even langskomen met een verjaardagskaart. Als daar dan ook nog een traktatie bij zit, dan is dat ook niet erg. ‘En zodra er een kudde reeën door de wei rond de school loopt, mogen ze dat ook zeker komen vertellen!’ Het schoolplein op de Bining is ontzettend groot, dus er is altijd wel een rustig plekje te vinden als de decibellen omhoog schieten. ‘Zo niet, dan teleporteer ik mezelf naar het bos, of ga ik heerlijk een blokje om op de fiets door de weilanden.’ Arlanta’s dilemma: Je komt standaard een uur te laat tijdens zeer belangrijke vergaderingen of je moet iedere dag op een eenwieler naar het werk? ‘Ik kies voor de eenwieler! De afstand is prima te doen en dan ben ik lekker buiten. Kan ik meteen even mijn hoofd leeg maken.’

In zijn jonge jaren sportte hij fanatiek en was Jan-Willem in de klas een tikje dromerig. Hoe is hij er nu aan toe? ‘Ik gok dat leerlingen me rustig en benaderbaar vinden.’ Ze mogen hem alles vragen. Over Typhoon bijvoorbeeld. Sinds Oerol kan hij je vertellen dat die best een feestje kan verzorgen. Jan-Willem heeft zichzelf van het bedrijfsleven naar het onderwijs geteleporteerd. Wat hij het meest waardeert in zijn nieuwe werkveld? ‘Geen dag is hetzelfde. En heb intensief contact met alle mensen om me heen.’ ‘De wereld leren lezen’ is voor hem: nieuwsgierigheid. Nieuwsgierigheid naar de ander en zijn omstandigheden. Mochten er koeienletters op de schoolmuur worden gekalkt, dan is dat dan ook wat hij in de ideeënbus zou gooien: ‘Wees nieuwsgierig en ontdek!’ Arlanta’s dilemma: Op alle verzoekjes moet je antwoorden dat je denkt 'dat je het wel kunt omdat je het nog nooit hebt gedaan', of je mag alleen nog maar pen, papier en een vaste lijn gebruiken voor alles wat je doet? ‘‘Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan.’ Met die insteek kun je blijven leren en erop vertrouwen dat dingen lukken. Die spreuk vind ik mooi. En het past goed: ik werkte vroeger in de farmaceutische industrie en ben nu schoolleider.’

Een meester met een luisterend oor, dat hoopt Peter te zijn. Wat hem het meest aanspreekt in dit vak? ‘De mensen met wie ik werk!’ Goed contact met leerkrachten, dat zat er als kind al in: ‘Ik heb nooit gedoe met juffen en meesters gehad vroeger, ik was een rustige leerling.’ ‘De wereld leren lezen’, betekent voor mij dat je de wereld leert begrijpen: wie wonen er allemaal op deze aarde? En waarom verschillen mensen soms van elkaar? Ik wil kinderen leren met zelfvertrouwen de maatschappij in te stappen.’ Welke wereld was hij zelf ingestapt, als het niet het onderwijs was geworden? ‘Dan was ik nu account-manager! Of vertegenwoordiger.’ Arlanta’s dilemma: Permanent verbod op koffie tijdens werktijd of verplicht altijd met alle jarigen mee de klassen rond? Verplicht met de jarigen de klassen rond, dan heb ik met alle leerlingen even contact. Die koffie, die verdient iedereen hier de hele dag door!

‘Volgens mij was ik best een leuk kind om in de klas te hebben vroeger!’ Leren vond de jonge Jantje geen straf en ze wilde graag alles goed doen. Maar het moest wel gezellig blijven en ook dat ging haar prima af, soms net iets té. Kletst ze anno nu de klas nog steeds de oren van ‘t hoofd? ‘Ik denk dat de kinderen vinden dat ik goed naar hen kan luisteren!’ Door de kinderen ‘de wereld te leren lezen’, hoopt Jantje leerlingen voor te bereiden op een ‘toch wel complexe wereld’. Wat dat in de praktijk betekent? ‘Dat kinderen zichzelf en daarmee ook de wereld leren kennen. En dat ze vaardigheden meekrijgen om diezelfde wereld na de basisschool tegemoet te treden.’ Het had niet veel gescheeld of Jantje was zelf een heel andere wereld binnengestapt: als ze niet het onderwijs was ingegaan, stond ze nu ergens in de wei als veearts. Waarom toch het onderwijs? ‘Ik vind het afwisselen en nooit saai om met grote en kleine mensen te werken. En in deze functie is het heerlijk om - voor een deel - baas te zijn over mijn agenda.’ Arlanta’s dilemma: Je mag alle vragen van collega's alleen nog maar met een wedervraag beantwoorden, of iedereen die je belt is altijd in gesprek? ‘Die wedervraag is misschien ook nog wel een goede oefening voor mij ... maar altijd? Dan kies ik toch maar voor ‘iedereen in gesprek’. Dan kan ik altijd nog appen of gewoon even langsgaan.’

Het liefst wilde Michelle vroeger helikopterpiloot worden. Geen verkeerde positie voor iemand die de wereld wil leren lezen. Nu doet ze het toch vanaf de grond en dat bevalt haar ook prima. ‘Het werken met collega’s en leerlingen maakt het mooi’. Michelle leert kinderen graag hoe ze met respect en aandacht omgaan met mens, dier en natuur. De decibellen kunnen haar niet hard genoeg zijn op het schoolplein: ‘Ik neem het allemaal in me op en geniet juist van het spel van de kinderen’. Ook in de pauze mogen leerlingen in sommige gevallen best even komen binnenstormen. In het bijzonder met deze vraag: ‘Juf, we hebben een lekker gerecht gemaakt met keukelen, wil je het proeven?’ Met welk eigen talent loopt ze zelf net iets minder te koop? ‘Mijn verborgen talent? Oei, daar moet ik even over nadenken. Dat zit zo diep weggestopt!’ Arlanta’s dilemma: Altijd in ruitjespyjama naar het werk, of ieder werkoverleg dat je voert duurt minstens 4,5 uur? ‘Altijd in een ruitjespyjama naar school! Ik vind het leuk om soms aparte kleding te dragen en ook leuk om bij anderen te zien. Een overleg van 4,5 uur, daar houd ik mijn aandacht niet bij. Ik ben meer van het doen, dan van het ‘doorzagen’’.

Toen in het jaar kruik de meisjes alleen met textiel in de weer mochten en zij, net als de jongens, óók handenarbeid wilden volgen, was het Marianne die er werk van maakte bij de directie. Dat ze ‘het bekje op de juiste plaats had’, keerde regelmatig terug op het schoolrapport. Dat rapport kwam wel steeds net iets te vroeg: ‘Ik vond dat we veel te veel vakantie hadden.’ Wat maakt school nu, jaren later, nog altijd ‘de juiste plaats’? ‘Zeg nou zelf, waar anders kun je leidinggeven terwijl je geniet van de vrolijke drukte van een schooldag, vol energie en soms een verrassend kunstwerkje of een snottebel?’ ‘Het is een veelzijdige rol, waarin je je inzet om kinderen het best mogelijke onderwijs te bieden en hen plezier in leren en leven meegeeft.’ En die kinderen, wat schrijven zij eigenlijk op het rapport van Marianne? ‘Heel aardig’, ‘bedenkt leuke dingen’. En ‘cool!’’ Nou, daar kan ze mee thuiskomen. Arlanta’s dilemma: Permanent verbod op koffie tijdens werktijd of verplicht altijd met alle jarigen mee de klassen rond? ‘Verbod op koffie is natuurlijk geen optie. Ik ga wel gezellig met de jarigen mee door de school.'

De meester met gitaar, zo zien de leerlingen mij’. Als Jasper niet in het onderwijs was beland, was hij nu waarschijnlijk muzikant. Het fenomeen van dit jaar is wat hem betreft Joost Klein, die mag in de partytent op de laatste schooldag ‘Eigenlijk zijn lesgeven en een school leiden ook een kunstdiscipline: je mag iedere dag opnieuw een beroep doen op je creativiteit, om een passende oplossing te vinden voor de casussen die je tegenkomt. En je staat midden in de maatschappij.’ Aan die maatschappij kunnen we iets positiefs bijdragen als we weten wat onze passie en kracht is en hoe we die zo goed mogelijk ontwikkelen. ‘Dat is voor mij: ‘de wereld leren lezen.’’ Arlanta’s dilemma: Je mag alle vragen van collega's alleen nog maar met een wedervraag beantwoorden, of iedereen die je belt is altijd in gesprek? ‘Alle vragen alleen nog maar met een wedervraag beantwoorden! Een mooie oefening om de verantwoordelijkheid bij leerkrachten neer te leggen. Zíj zijn de professionals die het werk uiteindelijk uitvoeren. Zo zorg je ervoor dat mensen na gaan denken en dat kan uitmonden in een goed gesprek. Dat vind ik heel belangrijk, om in verbinding te blijven met de mensen.’

Juliska wist al vroeg dat ze in het onderwijs wilde werken. Haar plan B? ‘Dan was ik nu gaan reizen. Of had ik een eigen bedrijf gestart. Wat nu tegenwoordig ook een deel van haar leven is. ’Net als de muziek die ze graag zou draaien op de laatste schooldag: Het mag vanalles zijn, passend bij elke stemming. Muziek kleurt. Wat ze mooi vindt aan dit vak? ‘Je hebt een cruciale rol in het leven van leerlingen én leraren: van individuele successen van de leerlingen, tot professionele ontwikkeling van je team. Samen creëer je een cultuur waarin kinderen kunnen groeien.’ En cultuur waarin eigenlijk nooit iets fout gaat: iets loopt hooguit anders dan je had verwacht. ‘De wereld leren lezen’ volgens Juliska? ‘Het openen van deuren naar kennis, vrijheid en kansen voor iedereen, ongeacht achtergrond.’ Zo leren kinderen kritisch te zijn en kunnen ze deelnemen aan een gelijkwaardigere samenleving. Als die samenleving iets te veel herrie maakt op het schoolplein, doet Juliska gewoon lekker mee. ‘En als het echt te gek gaat, visualiseer ik mezelf naar een warm oord; strandbedje, boek en cocktail inbegrepen.’ Arlanta’s dilemma: Altijd in ruitjespyjama naar het werk, of ieder werkoverleg dat je voert duurt minstens 4,5 uur? ‘Ik ga voor de ruitjespyjama, meer kleur maakt de wereld een stuk mooier!’

‘Ik was als kind een echte kletskous, die als het écht moest van de juf, wel serieus aan de slag ging’. Er is weinig veranderd volgens haar leerlingen: ‘altijd tijd voor een praatje!’, ‘vrolijk’, en ‘de juf die ons helpt met een kapotte laptop’. Pauze of niet, kinderen mogen Hester altijd storen bij losse-veter-problematiek. ‘Of als ze me willen laten zien wat ze net hebben gemaakt’. Wat zouden de leerlingen vandaag nog op de muur van school mogen schilderen? ‘Sin en wille kin folle tille!’. Die kunstvorm had ze als makelaar misschien minder gewaardeerd - gelukkig werd het uiteindelijk toch een baan in het onderwijs. Daar komen haar grootste verborgen talenten mooi tot hun recht: ‘Ik kan heel goed gezichten onthouden en ontzettend snel typen!’ Arlanta’s dilemma: Permanent verbod op koffie tijdens werktijd of verplicht altijd met alle jarigen mee de klassen rond? ‘Met de jarigen de klassen rond. Ik vind het nog steeds ontzettend leuk om verjaardagen te vieren!’

De jonge Chantal dook vroeger af en toe het magazijn van de school in: even sneupen, gewoon om te zien wat de juffen en meesters allemaal verborgen daar in die schatkamer. ‘Dat is ook echt het enige wat ik heb uitgespookt, verder was ik heel braaf!’ Inmiddels heeft ze permanent toegang tot het schoolmagazijn en ook alle klaslokalen zijn voor haar bekend terrein: ‘Ik loop graag even de klassen binnen voor een praatje en vind het leuk om met de kinderen grappen uit te halen bij de meesters en juffen.’ Wat betekent ‘De wereld leren lezen’ voor haar? ‘Dat je, samen met ouders, kinderen stap voor stap vertrouwd kan laten worden met de wereld. Door ze bij de hand te nemen en los te laten waar dat kan.’ Arlanta’s dilemma: Iedere dag pleinwacht tijdens de wintermaanden of de hele dag verplicht in de achtbaan tijdens de schoolreis van groep 7? ‘Achtbanen die over de kop gaan vind ik heel eng, dus ik loop wel elke dag pleinwacht!’

De jonge Petra was voor veel verschillende vakken te porren: van aardrijkskunde tot geschiedenis en van biologie tot scheikunde. Eén vak stak er met kop en schouders bovenuit: gymnastiek. ‘Ik vond bewegen heel erg leuk, dus gym was favoriet!’ Ook een mooi vak: het onderwijs zelf. Wat vindt ze daar het allerleukst aan? ‘De talenten van de kinderen laten bloeien!’ Die wens sluit naadloos aan op ‘De wereld leren lezen’, wat Petra omschrijft als de wereld leren begrijpen, voelen en ervaren. Leerlingen vinden haar - denkt ze – misschien af en toe een beetje streng, maar ze zien haar ook zeker als toegankelijk. Welke wijze woorden zouden de kinderen morgen nog op de muren van haar school mogen schilderen? ‘Happiness is the art of picking flowers within reach!’ Arlanta’s dilemma: Op alle verzoekjes moet je antwoorden dat je denkt 'dat je het wel kunt omdat je het nog nooit hebt gedaan', of je mag alleen nog maar pen, papier en een vaste lijn gebruiken voor alles wat je doet? ‘Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan’. Die vind ik geweldig! Vaak is het waar: je kunt veel meer dan je denkt en iets nieuws geeft weer nieuwe energie. Ik pas deze uitspraak graag toe.

Een verborgen talent van Aliza? ‘Fotograferen!’ Minder goed verstopt is haar toegankelijkheid: ‘Leerlingen mogen me altijd iets vragen en ik maak graag een praatje met de kinderen.’ Waar teleporteert ze zichzelf naartoe als er net iets te veel van haar oren wordt gevraagd op het schoolplein? ‘Ik blijf gewoon op aarde en vraag me af wat er aan de hand is.’ Op diezelfde aarde hoopt ze kinderen in het onderwijs meer zicht op de wereld te geven. ‘Kinderen leren om zich te verplaatsen in andere perspectieven en zich te ontwikkelen tot zelfbewuste en zelfdenkende mensen, dat is de ‘de wereld leren lezen’ voor mij.’ Wat maakt dit werk zo mooi? ‘Kinderen zien genieten van een schooldag! En samen met het team werken aan goed en nog beter onderwijs, daar spring ik elke dag mijn bed voor uit.’ Arlanta’s dilemma: Je mag alle vragen van collega's alleen nog maar met een wedervraag beantwoorden, of iedereen die je belt is altijd in gesprek? ‘Alle vragen van collega's met een wedervraag beantwoorden, want in de kracht van de vraag ligt ook vaak het antwoord.’

Grote leraren kunnen zich inleven in kinderen, respecteren hen en geloven dat iedereen iets bijzonders heeft waarop kan worden voortgebouwd.’ Die wijze woorden zou Alice uitkiezen voor een tegeltje aan de wand. ‘Ik vind het belangrijk om iedereen te begrijpen en mij met anderen te verbinden’. ‘De wereld leren lezen’ is voor Alice het ontdekken van nieuwe perspectieven en ideeën. Het betekent óók dat ik zelf levenslang een leerling ben, ik streef voortdurend naar persoonlijke groei.’ En die groei, die wil ze haar team en leerlingen op De Twine ook meegeven. Kinderen mogen Alice altijd aan het jasje trekken, ook als de thee op drinktemperatuur klaar staat. ‘Ik ben juist blij als ze ons weten te vinden; we moeten er als team altijd voor hen zijn!’ Haar juryrapport? ‘Rustig, lief en behulpzaam!’ Arlanta’s dilemma: Altijd in ruitjespyjama naar het werk, of ieder werkoverleg dat je voert duurt minstens 4,5 uur? ‘Dan ga ik in ruitjespyjama naar school. Lange werkoverleggen word ik niet blij van!

‘‘De wereld leren lezen’ betekent voor mij dat je je blijft openstellen: kijken, luisteren en voelen zoals een kind dat zo prachtig kan. Leren dat de wereld niet om ons draait en we één van de anderen zijn. En dat we goed voor elkaar én voor de aarde moeten zorgen.' Als Tyneke geen directeur zou zijn geworden, liep ze nu hoogstwaarschijnlijk in herderstenue over de hei: 'Een hond, een kudde schapen en eindeloos buiten wandelen - heerlijk!’ Zodra de decibellen op het plein de pan uit vliegen, gidst ze zichzelf mentaal eventjes naar Vlieland. 'Maar leerlingen kunnen altijd bij me terecht als ze vragen of ik hen kan helpen.' Arlanta’s dilemma: Op alle verzoekjes moet je antwoorden dat je denkt 'dat je het wel kunt, omdat je het nog nooit hebt gedaan', of je mag alleen nog maar pen, papier en een vaste lijn gebruiken voor alles wat je doet? ‘Ik denk dat ik het wel kan, omdat ik het nog nooit heb gedaan! Ik geloof in de kracht van het natuurlijke. Vaste lijnen bieden steun en geven richting, maar om nu altijd dezelfde structuren te gebruiken? Dat doet de energie geen recht. En een beetje zelfvertrouwen is nooit weg!’

De grote droom van Anna? Ooit richting het zonnige buitenland om daar een kleine camping over te nemen. En daar blijft het niet bij: eenmaal daar, zou ze graag de mensen uit haar omgeving helpen om ook hún dromen uit te laten komen. ‘Door hen o.a. te ondersteunen en helpen een netwerk op te bouwen, zodat ze met dat ‘extra zetje’ zichzelf verder kunnen ontplooien en ontwikkelen. Avontuur vindt Anna ook zéker dichterbij huis: ‘De wereld leren lezen betekent voor mij dat je vanuit innerlijke nieuwsgierigheid geprikkeld wordt en op ontdekkingsreis gaat. Nieuwe uitdagingen aangaan, geïnspireerd worden, ‘hobbels’ overwinnen en na het vallen weer opstaan, met een helpende hand: Leren van en met elkaar. Dat ze misschien wel eens in het onderwijs zou belanden, was voor Anna al vroeg duidelijk: ‘Ik had als kind grote bewondering voor mijn kleuterjuf! Zij was m’n grote voorbeeld, dat wilde ik ook.’ Wat maakt het werk als directeur zo mooi? ‘Observeren hoe de leerlingen groeien en bloeien!’ En, niet minder mooi: ervaren hoe mijn medewerkers iedere dag hun best doen om alle leerlingen een fijne schooldag te bezorgen. Zij zijn het professioneel kapitaal van de school en ‘moeten’ het uiteindelijk doen. Arlanta’s dilemma: Permanent verbod op koffie tijdens werktijd of verplicht altijd met alle jarigen mee de klassen rond? Ik ga liever met alle jarigen mee de klassen rond; ik hou wel van gezelligheid en een feestje! Bovendien kom ik dan in iedere klas en heb ik meteen een mooi 1-op-1 momentje met alle kinderen van de school!

Wat zou er in het juryrapport van zijn leerlingen staan? ‘Ik denk dat ze me zien als een aardige, vriendelijke directeur, die oprecht in hen geïnteresseerd is.’ Vroeger ging Paul altijd al graag naar school (en naar het voetbalveld); nu hoopt hij zijn leerlingen hetzelfde plezier mee te geven. De ‘wereld leren lezen’ betekent voor hem niet alleen dat kinderen met plezier kunnen leren en spelen, maar ook dat ze zich ontwikkelen met respect voor een ander. En dat ze bovendien een stevige basis meekrijgen, ‘zodat ze klaar zijn om na acht jaar onderwijs de wereld verder te verkennen’. Z’n grootste verborgen talent? ‘Ik kan lekker koken en vind dat ook heel leuk om te doen!’ Zo leuk dat Paul – als hij niet in het onderwijs was gaan werken – nu misschien wel een koksmuts op had of rondliep in een eigen restaurant. Al vindt hij het ook niet erg om de rollen om te draaien: leerlingen mogen altijd zijn pauze binnenwandelen met een koekje of chocola. Arlanta’s dilemma: Iedere dag pleinwacht tijdens de wintermaanden of de hele dag verplicht in de achtbaan tijdens de schoolreis van groep 7? Ik kies voor pleinwacht. Kou vind ik niet erg en het is fijn om met leerlingen en collega's op het schoolplein te zijn.